Onderzoek & Ontwerp Liberal Arts

In het kader van het ontwikkelen van het ontwikkelen van een Progressief Liberal Arts Curriculum is door de Vrije Hogeschool (Bernard Lievegoed College for Liberal Arts i.o.) gevraagd om vanuit het lectoraat VOMD op twee tereinen ondersteuning te bieden:

(1) het formuleren van een ontwikkelplan voor de realisatie van een opleiding Liberal Arts
(2) het formuleren van een leerlandschap Liberal Arts voor de voorgenomen minor/pre-masters Liberal Arts


Minor Liberal Arts:
De minor heeft daarbij de prioriteit, omdat de minor wordt beschouwd als een "hefboom" om te komen tot realisatie van een volwaardige opleiding (zoals geformuleerd in het koersdocument). Anders gezegd : de minor is de eerste stap in het ontwikkel- plan. Om te komen tot een ontwikkelplan is Jeroen Lutters bezig met de samenstelling van een team. Daarbij betrokken zijn Hanke Drop (HU) en Jacob de Ruyter (docent Scala).Een eerste gesprek met Jacob de Ruter heeft op donderdag 20 september plaatsgevonden. Maandag 24 september volgt een gesprek met Hanke Drop. Het is de bedoeling dat het concept opleidingsplan van de minor rondom 18 oktober klaar is, zodat het voorgelegd kan worden aan de directie/het bestuur van de Vrije Hogeschool. Eind oktober kan dan een gesprek plaatsvinden met de directie van de masters ecologische pedagogiek en de faculteit educatie om het daar o0nder te brengen.

Visie op het doel:
Van groot belang is de visie op het doel en de werkwijze. Inmiddels heeft in dit verband een eerste gesprek plaatsgevonden tussen Jacob de Ruyter en Jeroen Lutters. Uitgangspunt is te komen tot een methodisch- didactische inzichtelijke opleiding structuur. De opleiding stelt zich ten doel studenten in de bachelorsfase, in de vorm van een pre-masters/minor, een moge-lijkheid aan te rijken te komen tot verbreding/verdieping van kennis door het aanreiken van een "andere" manier van leren. Centraal daarbij staat: de aandacht voor het detail, het andere, iets waarover ik al eerder sprak in termen van "poetisch bewustzijn", maar die ik nu samen wil vatten als "perspectivisme". Dit doel komt niet uit de lucht vallen. Het komt voort uit een door studenten en docenten van middelbare scholen en hogescholen gevoelde noodzaak en is daarmee zeer relevant om een plek te krijgen in het Hoger Onderwijs. Het probleem dat wordt ervaren is dat je als leerling/student vaak maar op een manier (de manier die ze al weten e vaststaande uitkomsten heeft) weet te leren. Dit leidt, bewust of onbewust, tot een beperking van kennis. In het opleidingstraject dat we hier voor ogen hebben is het juist van belang dat de student leert vanuit meerdere perspectieven een probleem te benaderen, om zo te komen tot (onvermoede) kennis. Behalve dat hij/zij leert vanuit verschillende perspectieven te handelen leert hij op meta-niveau zich bewust te worden van het bestaan van meerdere ingangen, hetgeen hem helpt in vrijheid te kiezen wat hij wil weten of zelfs een eigen (toegevoegde) weg te ontwikkelen. Kennis is een kwestie de juiste ingang, de juiste leerstrategie, te vinden, te maken. Door die te vinden, door
je daar bewust van te worden, door die te ontwerpen, ontwikkel je je eigen genialiteit.

Visie op de werkwijze:
De minor wordt projectmatig opgezet waarbij studenten zich groeperen rondom een inhoudelijk inspirerend thema dat
ze zelf kiezen. Vereiste is dat een inhoudelijk thema's geen methodiek is. De methodiek bevindt zich op het niveau van het perspectief dat je hanteert om binnen te dringen in de inhoud. Dat is de tweede keuze die de student moet maken. Kortom voor iedere student/docent is het van belang een dubbele keuze te maken : op inhoudelijk niveau & op methodisch vlak. De inhoud werkt daarbij als inspiratiebron, de methode als onderzoeksvorm. Om te komen tot een heldere inhoudelijke keuze (identiteit te bepalen) wordt gevraagd het gekozen onderwerp te situeren binnen een van de volgende
3 inhoudsgebieden :

(1) natuur
(2) cultuur
(3) metafysica.

Als het gaat om de te hanteren methodiek wordt gevraagd in ieder geval de volgende 7 perspectieven te betrekken :

(1) analyse
(2) dialoog
(3) narratief
(4) systematiek
(5) ordening
(6) samenklank
(7) integratie

Deze beschrijving is ontleend aan de 7 Vrije Kunsten. Ze kunnen ook anders worden gedefinieerd.Ter introductie op het referentiekader, en als inspiratie, worden de studenten aan het begin van de opleiding bekend gemaakt met de 3 inhouds-gebieden en de 7 methodische perspectieven.

Resultaat:
Uiteindelijk is het zaak datt gewerkt wordt aan een produkt dat op persoonlijk niveau, op opleidingsniveau, en op maatschappelijk niveau kan worden verdedigd. Het is zaak dat deze informatie niet verloren gaat maar in een "open
source" vorm beschikbaar is voor ieder die daar behoefte aan heeft. De gedachte gaat daarom uit naar de ontwikkeling van een website/weblog waarop voortdurend produkten en tussenprodukten worden gepubliceerd. Omdat schriftelijke publicatie onvoldoende is wordt van de deelnemers gevraagd op gezette tijden binnen verschillende (ook openbare) contexten het podium te betreden en uitdrukking te geven (in gesprek te gaan over) waar je mee bezig bent . Daarbij wordt gestimuleerd een eigen stijl te ontwikkelen, of te wel te werken volgens een systeem van "meervoudige geletterdheid". Daarbij valt o.a. te denken aan Digital Story telling.Beoogd resultaat is dat de geslaagde student van de minor/pre-master aan het einde van het traject uitstroomt op een wijze die het hem (samen met de rest van het bachelorsprogramnma) mogelijk maakt om succes-volle masters te beginnen op een Hogeschool of Universiteit. In onze ogen mag je namelijk van een masterstudent verwach-ten dat hij/zij zich niet beperkt tot een enkele kenweg, maar zelfstandig een ingang kan vinden om een probleem/een thema te exploreren en daarmee op avontuurlijke & onverwachte wijze nieuwe resultaten te boeken.

Slot
Het is interessant dat de Vrije Hogeschool, die deze belangrijke minor/pre-master zal gaan verzorgen, met deze benadering
in feite de kwaliteit van "het tussenjaar" inbouwt tussen bachelor en mastersfase van de Hogeschool/Universiteit. Al eerder deed de Vrije Hogeschool iets vergelijkbaars tussen de middelbare school & bachelorsfase. In feite was de basisgedachte daarbij hetzelfde.Bernard Lievegoed heeft steeds weer gewezen op het openen van meerdere perspectieven om zo te komen tot nieuwe kennis; kennis die anders verborgen blijft en zaken "non-existent" laat die in feite wel bestaan maar door een ge-brek aan mogelijkheden deze gebieden binnen te treden, niet wordt ontdekt. In een proces van "Dysacademia" (zie Blog Pedagogische Revolutie) is het gevaar aanwezig dat de student op een beperkt spoor blijft rijden en in feite niet komt tot "nieuwe kennis". Liberal Arts in de vorm zoals hier bepleit kan in "de vrije ruimte" dit tekort aanvullen.De student leert om niet verleden georienteerd (oude leerdoelen), maar toekomst georienteerd (nieuwe perspectieven) te zijn en daarmee zichzelf te overstijgen.

Voor meer info raadpleeg: Jeroen Lutters - Adolescentie in Fictie: Caravaggio's verbeelding van de adolescent.(Agiel 2006) Daarin wordt gewerkt met de genoemde "perspectivistische" methode.